صنایع دستی؛ چکامه خاموش فرهنگ و هویت

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – معصومه مجدم: صنایع دستی، چون لوحی زرین از کتاب تاریخ، در تار و پود خویش رازهای ناگفته یک قوم را به تصویر می‌کشد.

این آثار، آینه تمام نمای ذوق و مهارت هنرمندان هستند و با زبان نقش و رنگ، قصه سنت‌ها، ارزش‌ها و باورهای انسانی را زمزمه می‌کنند.

در هر گره گلیم، در هر پیچ و تاب حصیر و در هر رقص نور بر مینای مس، روحی از فرهنگ و هویتی از گذشته به تپش درمی‌آید. در جهانی که تندباد مدرنیته و زندگی دیجیتال، اصالت‌ها را به حاشیه رانده، صنایع دستی چون مشعل‌هایی فروزان، پرچم هویت ملی را برافراشته نگه می‌دارند و به مثابه پلی استوار، گذشته را به آینده پیوند می‌زنند.

استان خوزستان، دیار رنگارنگ تمدن و تنوع قومی، چنان گنجینه‌ای بی انتها، گوهرهایی از صنایع دستی را در دامان خود پرورانده است. گلیم بافی که چون شعری حماسی، اسطوره‌ها و طبیعت را در تاروپود خویش می‌سراید؛ کپوبافی و حصیربافی که چون نوایی از نیزارهای جنوب، پیوند انسان با خاک و آب را ترنم می‌کنند؛ احرام بافی، که چون ذکر عارفانه ای، سادگی و معنویت را به جان بیننده می‌ریزد و میناکاری، که مثل آسمانی پرستاره، رقص نور و رنگ را بر فلز جاودانه می‌سازد.

این تنوع بی مانند، نه تنها آئینه غنای فرهنگی خوزستان است، بلکه چون کلیدی طلایی، درهای بازارهای جهانی را به روی هنر ایرانی می‌گشاید.

این آثار، چون سفیرانی بی ادعا اما پرشکوه، می‌توانند نام ایران را در گوشه گوشه گیتی طنین افکن کنند. روز جهانی صنایع دستی، ما را به بازاندیشی در این گنجینه‌های بی بدیل فرا می‌خواند. هنر، زبانی است که مرزها را در می‌نوردد، دل‌ها را به هم می‌آمیزد و در هارمونی رنگ و نقش، وحدتی شاعرانه می‌آفریند. پاسداشت صنایع دستی، نه صرف حفاظت از میراثی مادی که سوگندی است برای حراست از روح فرهنگ و تعهد به انتقال این چکامه‌ی جاودان به آیندگان.

ایجاد روحیه گروهی

شکراله قاسمی معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تبریک روز صنایع دستی به فعالان این عرصه، بیان کرد: با توجه به آنکه در طول تاریخ تا به امروز بخشی از فرهنگ، در قالب تولیدات فکری و هنری متجلی شده است، در خوزستان نیز صنایع دستی می‌تواند علاوه بر ایجاد روحیه گروهی برای به تولید رسیدن، ایجاد مزیت‌های اقتصادی و بازنمایی دوره‌ی تاریخی پیش رو برای آیندگان، بستری مناسب جهت فرهنگ سازی ایجاد کند.

وی به اقدامات انجام شده برای حمایت از هنرمندان صنایع دستی در خوزستان اشاره کرد و گفت: آموزش، صدور مجوز، برگزاری نمایشگاه، ایجاد بازارچه‌های دائمی و موقت صنایع دستی، تسهیلات، اعطای مجوز فروشگاه، اعطای مجوز خانه‌های صنایع دستی، بیمه صنعتگران صنایع دستی، تجهیز کارگاه‌ها از جمله اقدامات صورت گرفته در این حوزه است. همچنین در ماه‌های آینده نیز اعطای مجوز آموزشگاه صنایع دستی انجام خواهد شد.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خوزستان اظهار کرد: شرایط خاص آب و هوایی، وجود گردو غبار، عدم دسترسی به برخی مواد اولیه قابل دسترس در استان، گران بودن مواد اولیه و بالا رفتن قیمت تمام شده کالا از جمله چالش‌هایی است که هنرمندان این حوزه در استان با آن مواجه هستند.

قاسمی ادامه داد: شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، برگزاری نمایشگاه ملی و بین المللی در خوزستان در فصول مناسب سال و اجبار خرید هدایا از طریق ارگان‌های دولتی از جمله راهکارهای ترویج و معرفی صنایع دستی خوزستان در سطح ملی و بین المللی است.

وی در خصوص برنامه‌های خاص برای آموزش و توانمندسازی هنرمندان جوان در این حوزه، عنوان کرد: سالیانه آموزش‌های کوتاه مدت عمومی و تخصصی ویژه شاغلان صنایع دستی برگزار می‌شود که البته با افزایش اعتبار می‌توان به تداوم چنین آموزش‌هایی در طول سال کمک کرد.

تولید صنایع دستی در خانه

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خوزستان، عدم نیاز به فضای بسیار در رشته‌های متنوع این حوزه را از جمله خصوصیات تولیدات هنرمندان این بخش خواند و افزود: هر خانه می‌تواند برای تولید صنایع دستی و منبع درآمد علاقمندان، مکانی مناسب باشد که این امر خود به اشتغال زایی و توسعه اقتصادی کمک خواهد کرد.

قاسمی با بیان اینکه فناوری‌های نوین می‌توانند در تولید صنایع دستی نقش مهمی ایفا کنند، تصریح کرد: این فناوری‌ها به هنرمندان کمک می‌کنند تا طرح‌های پیچیده‌تر و خلاقانه‌تری را خلق کنند، کیفیت محصولات را ارتقا دهند و روند تولید را سریع‌تر و کارآمدتر کنند. در واقع، فناوری‌های نوین می‌توانند پلی میان سنت و مدرنیته باشند و صنایع دستی را متحول کنند.

وی بیان کرد: تسریع در تولید و فروش، آشنایی با بازارهای داخلی و خارجی، افزایش فروش و تولید، آشنایی با تولیدات مشابه و تقویت ابداع و نوآوری تولید از دیگر مزیت‌های فناوری‌های نوین به شمار می‌رود.

به گفته معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خوزستان، ثبت شهرهای جهانی و ملی صنایع دستی در خوزستان، سبب شده این استان جهش جدی و گام‌های مؤثری در ایجاد انگیزه و شکوفایی این صنعت بردارد.

قاسمی ادامه داد: دزفول به عنوان شهر جهانی کپو، اندیکا شهر ملی دست بافت‌های عشایری، اهواز شهر ملی مینا، شوشتر شهر ملی احرامی و رُفیع شهر ملی بوریا بافی ثبت شده اند. همچنین اواخر خرداد ماه یا اوایل تیر ماه نیز نشست شورای راهبردی صنایع دستی در خصوص شادگان به عنوان شهر ملی حصیربافی، ایذه به عنوان شهر ملی گلیم روستای شوکل حاجیوند به عنوان روستای ملی چوقا بافی تشکیل و ثبت ملی خواهند شد.